Het destijds geldende beleid, vastgelegd in de Programmatische Aanpak Stikstof (PAS), duidde Heesch West aan als een project met prioriteit. Het kwam erop neer dat het automatisch stikstofruimte zou krijgen toebedeeld. Dat perspectief verwaterde toen de Raad van State in mei 2019 een streep zette door de PAS. Nu moeten de initiatiefnemers ‘vol aan de bak’ en motiveren dat er voldoende stikstofcompensatie is. 

Heesch West krijgt maximaal 80 hectare uitgeefbaar bedrijventerrein. Het wordt ontwikkeld door de gemeenten ’s-Hertogenbosch, Bernheze en Oss. “Alle drie hebben ze te maken met bedrijven die willen uitbreiden, maar dat op hun huidige locatie niet kunnen”, weet wethouder ruimtelijke ordening Roy Geers van ’s-Hertogenbosch. Hij is tevens voorzitter van de Gemeenschappelijke Regeling Heesch West, die deze gemeenten zijn aangegaan. “Het moet zorgen voor versterking van de werkgelegenheid en regionale economie.” 

Behalve aan genoemde ‘regionale verplaatsers’ biedt het bedrijventerrein plek aan de sectoren logistiek en bouw. “Maar ook aan handel en agrifood”, schetst Paul van Dijk, als projectdirecteur verantwoordelijk voor de planontwikkeling en acquisitie. “Heesch West is met name gericht op grotere bedrijven.” Hoeveel ruimte er is voor industrie in de zwaarste milieucategorieën 4 en 5, wordt onder meer bepaald door hun te verwachten stikstofuitstoot. Maar ook door de mate waarin die ‘depositie’ kan worden gecompenseerd, ten behoeve van beschermde Natura 2000-gebieden. 

Voer voor specialisten 

En dat is volgens Van Dijk ‘een hele puzzel en voer voor specialisten’. De initiatiefnemers werken hiervoor samen met de Antea Group. In eerste instantie wordt gekeken naar (boeren)bedrijven die in het plangebied zelf zitten. Specifiek gaat het daarbij om de stikstofruimte van ondernemingen die al eerder zijn aangekocht, maar deels nog in bedrijf zijn. “Op basis van de aard van het bedrijf wordt bekeken om hoeveel kilo’s NOx en NH3 het gaat en welke manier van salderen mogelijk is.” 

Salderen; het woord is gevallen. Sinds 2005 zijn in het beoogde gebied boerenbedrijven opgekocht, toentertijd voor de benodigde grondverwerving. De regelgeving van de provincie Noord-Brabant maakt het mogelijk om de stikstofruimte ervan optimaal in te zetten voor de ontwikkeling van Heesch West. Het is een voorbeeld van ‘intern salderen’. 

Gasloos 

Onder de noemer intern salderen is meer mogelijk. Heesch West moet ook zo duurzaam mogelijk worden. “Gelukkig was het van meet af aan de doelstelling om een gasloos bedrijventerrein aan te leggen”, legt wethouder Geers uit. “Als je geen gas stookt, heb je minder stikstofuitstoot.” Bovendien draagt dit bij aan de compensatie op de langere termijn. 

De mogelijkheden voor ‘extern salderen’ worden eveneens onderzocht. De projectorganisatie kan bijvoorbeeld een bedrijf buiten het plangebied opkopen. Volgens de regels mag dan 70 procent van de stikstof die niet langer wordt uitgestoten, voor Heesch West worden ingezet. “Mochten we het helemaal binnen het plan op kunnen lossen, dan zou dat mooi zijn”, aldus projectdirecteur Van Dijk. “Zo niet, dan zou het fijn zijn als we kunnen schakelen met de provincie.” 

Ondersteuningsloket Stikstof  

De Gemeenschappelijke Regeling Heesch West krijgt daarom hulp van het Ondersteuningsloket Stikstof van de provincie. Dat buigt zich enerzijds over de toepassing van regels – het loket heeft een juridisch medewerker die de condities van een aankoop beoordeelt. Anderzijds kan het projecten koppelen met potentiële stikstofgevers.  

Volgens Geers moeten gemeenten goed in beeld brengen welke categorie bedrijven ze voor ogen hebben bij zo’n bedrijventerrein. “Een minder hoge categorie betekent tegelijk dat je vraag naar stikstofruimte minder wordt. Zorg er ook voor dat het duurzaam wordt, onder meer door bedrijven uit te dagen hun uitstoot zo minimaal mogelijk te maken.” 

Projectleider Van Dijk heeft nog een tip voor gemeenten die met een soortgelijke ontwikkeling als Heesch West willen beginnen: “Leg de stikstofclaim bij het aankopen van een bedrijf goed vast. Weet wat je koopt! Als een ondernemer namelijk het bedrijf elders voortzet, verhuist de vergunningsruimte voor stikstof mogelijk mee.” 

En benut het Ondersteuningsloket Stikstof van de provincie, besluit de wethouder. “Er wordt constructief met je meegedacht om gezamenlijk tot oplossingen te komen.”